ALKOHOLOWE USZKODZENIE WĄTROBY
U wszystkich osób nadużywających alkoholu zmieniona jest funkcja metaboliczna wątroby, bez widocznych zmian morfologicznych w narządzie.
Znacząca jest rola aldehydu octowego jako czynnika bezpośrednio wywołującego uszkodzenie wątroby. Okazało się, że aldehyd octowy jest znacznie bardziej toksyczny dla wątroby niż sam alkohol etylowy i inne pośrednie produkty jego utleniania.
Po implantacji Disulfiramu (Esperalu) poziom aldehydu octowego wzrasta 5-8 krotnie, przyczyniając się tym samym do masywniejszego uszkodzenia wątroby.
DAWKA DOBOWA ALKOHOLU i OKRES PICIA
Przyjmuje się, że codzienne spożywanie napojów alkoholowych w ilości 160 g, w przeliczeniu na czysty alkohol, przez 5 lat powoduje uszkodzenie wątroby.
Przy występowaniu wszystkichsprzyjających okoliczności, alkoholowe uszkodzenie wątroby może wystąpić u kobiety spożywającej zaledwie 20 g czystego alkoholu na dobę, a u mężczyzny ryzyko takie jest już istotne przy dobowej ilości 40-60 g.
PŁEC
Jak już wspomniano wcześniej, kobiety są bardziej narażone na szkodliwe działanie alkoholu niż mężczyźni.
Minimalna dawka dobowa alkoholu, która może wywołać trwałe zmiany morfologiczne w wątrobie, jest u kobiet dwukrotnie mniejsza od takiej dawki u mężczyzn (kobiety 20 g, mężczyźni 40-60 g).
Należy zwrócić uwagę, że krytyczne 20 g czystego alkoholu, stwarzające ryzyko choroby wątroby u kobiet (o ile alkohol ten jest spożywany długotrwale), jest ilością 8-krotnie mniejszą od teoretycznie wyliczonej dawki alkoholu, która może być łatwo zmetabolizowana przez dorosłego człowieka ze zdrową wątrobą
Jakie są zatem czynniki, które występują tylko u kobiet i usposabiają je do szybszego uszkodzenia wątroby przez alkohol
najlepiej poznane to:
- Zmniejszona aktywność żołądkowej dehydrogenazy alkoholowej u kobiet. Alkohol spożyty przez kobietę, w mniejszej ilości niż u mężczyzny jest metabolizowany w żołądku i względnie większa jego ilość dociera do wątroby.
- Taka sama jednorazowa porcja alkoholu osiąga większe stężenie we krwi kobiety niż u mężczyzny. Dzieje się tak, ponieważ kobiety mają mniejszą masę ciała, a co ważniejsze w proporcjach podstawowych składników masy ciała więcej jest u nich tkanki tłuszczowej, a mniej wody, co determinuje relatywnie większe stężenie alkoholu w płynach ustrojowych.
- Alkohol w wątrobie kobiety jest szybciej metabolizowany, chociaż ogólna sprawność metaboliczna wątroby u tej płci może być zmniejszona. Zależy to zapewne od wpływu hormonów płciowych (endogennych i zażywanych w celach leczniczych lub antykoncepcyjnych) na aktywność enzymów wątrobowych.
- U kobiet postęp chorób wątroby, zależnych od alkoholu, jest szybszy niż u mężczyzn.
Wskazują na to dobitnie obserwacje kliniczne, z których wynika, że u kobiet z porównywalną z mężczyznami historią picia spotyka się bardziej zaawansowane uszkodzenie wątroby.
ALKOHOLOWE ZAPALENIE WĄTROBY
Alkoholowe zapalenie wątroby jest nieczęstym powikłaniem nadużywania alkoholu etylowego, ale w przeciwieństwie do stłuszczenia choroba rzadko kiedy jest odwracalna, a przebieg jej zwykle jest ciężki. Najczęściej zmiany w wątrobie postępują aż do pełnego obrazu marskości. Alkoholowe zapalenie wątroby rozpoczyna się nagle i przyjmuje się, że w patogenezie istotną rolę odgrywają mechanizmy immunologiczne.
Sądzi się również, że do alkoholowego zapalenia wątroby usposabia niedożywienie i stan hipermetaboliczny (To najgroźniejsze powikłanie, jakie może rozwinąć się w wyniku nadczynności tarczycy) obserwowany często u osób pijących alkohol.
MARSKOŚC WĄTROBY
Alkohol jest jedną z najczęstszych przyczyn marskości wątroby, ale tylko 20% alkoholików ma marskość.
Większość chorych z alkoholową marskością podaje w wywiadach długi olkres, ok. 10-letni, nadużywania alkoholu.
Nie wiadomo co sprawia, że marskość u jednych osób rozwija się już po kilku latach systematycznego nadużywania alkoholu, a u innych powikłania tego nie obserwuje się po dziesiątkach lat picia. Być może marskość jest wynikiem współdziałania większości lub wszystkich stanów i czynników usposabiających do alkoholowego uszkodzenia wątroby.